prof. Marta Ruszczyńska; fot. archiwum prywatne

Profesor Marta Ruszczyńska urodziła się w roku 1958 w Nowej Soli, gdzie ukończyła Liceum Ogólnokształcące im. Krzysztofa Kamila Baczyńskiego. W roku 1977 podjęła studia magisterskie na kierunku filologia polska w ówczesnej Wyższej Szkole Pedagogicznej w Zielonej Górze. Po ukończeniu studiów została przyjęta na staż asystencki w Instytucie Filologii Polskiej zielonogórskiej uczelni. Początek jej biografii naukowej wyznaczył doktorat z literaturoznawstwa, który obroniła w roku 1992 w Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu na podstawie dysertacji Dominik Magnuszewski. W kręgu życia i twórczości. Z kolei tytuł doktora habilitowanego uzyskała w roku 2008 w Akademii Pedagogicznej im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie na podstawie ogólnego dorobku naukowego i monografii Ziewonia. Romantyczna grupa literacka.

Od początku swojej drogi naukowej zajmowała się literaturą polską XIX wieku, a szczególnie literaturą krajową doby romantyzmu, będąc również kierownikiem Zakładu Literatury XIX wieku oraz prowadząc Pracownię Literatury XIX wieku. Problematyka badawcza uległa z czasem rozszerzeniu na krąg zagadnień związanych z romantycznym słowianofilstwem oraz kontynuację tych idei w drugiej połowie XIX stulecia, co przełożyło się na monografię Słowianie i słowianofile. O słowianofilskich dyskursach w literaturze polskiego romantyzmu. Równolegle podjęła badania nad dawną i współczesną powieścią kryminalną. Całościowy obszar tego projektu został przedstawiony w monografii Polski kryminał i wiek XIX. Książka stanowi próbę syntetycznego ujęcia polskiej powieści kryminalnej tego okresu w perspektywie kultury, polityki i historii.

Prof. Ruszczyńska brała udział w dwóch ogólnopolskich grantach badawczych, a w ramach jednego z nich powstał Słownik polskiej krytyki literackiej 1764-1918. Jest autorką ponad 80 publikacji naukowych, w tym 5 monografii, redaktorką kilku prac zbiorowych oraz wielu artykułów, studiów i rozpraw. Marta Ruszczyńska jest członkinią ogólnopolskiego Towarzystwa Literackiego im. Adama Mickiewicza, a w ramach działań statutowych przybliża i popularyzuje w formie konferencji i odczytów twórczość Adama Mickiewicza oraz innych pisarzy XIX wieku. Wchodzi też w skład rady naukowej kilku czasopism, należy do Lubuskiego Towarzystwa Naukowego i zielonogórskiego stowarzyszenia „Winnica”. Prof. Ruszczyńska posiada duży dorobek dydaktyczny, a pod jej kierunkiem powstało łącznie 100 prac licencjackich i magisterskich oraz dwa doktoraty. W wolnych chwilach podróżuje i pisze kryminały.

prof. Krzysztof Urbanowski; fot. archiwum prywatne

Profesor Krzysztof Urbanowski urodził się w Międzyrzeczu, obecnie woj. Lubuskie. Szkołę podstawową i średnią (Technikum Mechaniczo-Elektryczne, klasa nukleoniczna) ukończył w Bydgoszczy. Studia wyższe odbył w latach 1968 – 1973 na Wydziale Matematyki, Fizyki i Chemii, Uniwersytetu Wrocławskiego i uzyskał tytuł magistra fizyki. Stopień doktora nauk fizycznych, po ukończeniu Studium Doktoranckiego w Instytucie Fizyki Teoretycznej, Uniwersytetu Wrocławskiego nadała mu Rada Wydziału (Rada Naukowa) Wydziału Matematyki, Fizyki i Chemii, Uniwersytetu Wrocławskiego w 1977 r., a stopień doktora habilitowanego - w 1993 r. - nadała mu Najwyższa Komisja Kwalifikacyjna przy Radzie Ministrów RFSRR, na wniosek Rady Naukowej Wydziału Fizyki Uniwersytetu Sankt-Petersburgskiego. Postanowieniem z dnia 23.01.2023 r. prezydent Rzeczypospolitej Polskiej nadał mu tytuł profesora nauk ścisłych i przyrodniczych.

Pierwszego września 1977 r. rozpoczął pracę w Zakładzie Fizyki (z którego później został wydzielony Zakład Fizyki Teoretycznej) w Wyższej Szkole Pedagogicznej im. T. Kotarbińskiego (WSP TK) w Zielonej Górze na stanowisku starszego asystenta, a później adiunkta. W Instytucie Fizyki pracuje od 1.11.1989 roku, (do 31.08.2001 r. był to Instytut Fizyki WSP TK, a od 1.09.2001r. stał się Instytutem Fizyki Uniwersytetu Zielonogórskiego). Od 1.12.1995 r. był profesorem nadzwyczajnym w tym Instytucie. Profesor Urbanowski pracując na WSP TK oraz na Uniwersytecie Zielonogórskim pełnił szereg funkcji: w okresie 1.09.1981 r. - 31.08.1984 r. był kierownikiem Zakładu Fizyki Teoretycznej, WSP TK, w okresie 1.09.1996 r. - 31.10.1998 r. był zastępcą Dyrektora Instytutu do spraw naukowo-technicznych (w Instytucie Fizyki WSP TK, a od 1.09.1998 r. do 30.09.1999 r. był Dyrektorem tego Instytutu. W latach 1.09.1999 r. - 31.08.2001 r. był prorektorem ds. kształcenia na WSP TK, a w okresie 1.09.2001 r. - 31.08.2002 r. był prorektorem Uniwersytetu Zielonogórskiego.

W okresie 16.02.2004 r. - 23.03.2004 r. pełnił funkcję pełnomocnika Rektora Uniwersytetu Zielonogórskiego ds. organizacji Wydziału Fizyki i Astronomii i organizował ten wydział, który został utworzony decyzją Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dn. 16.02.2004 r. Następnie w okresie 23.03.2004 r. - 31.08.2005 r.: był dziekanem tego nowo utworzonego Wydziału. W latach 1.09.2005 r. - 31.08.2012 r.: był prorektorem Uniwersytetu Zielonogórskiego. W czasie pracy na WSP TK i na Uniwersytecie Zielonogórskim przez kilka kadencji był członkiem Senatu jako przedstawiciel profesorów i doktorów habilitowanych. Był też członkiem Komisji Akredytacyjnej Uczelni Pedagogicznych, Uniwersyteckiej Komisji Akredytacyjnej oraz członkiem Uniwersyteckiej Komisji Finansów przy Konferencji Rektorów Uniwersytetów Polskich. Będąc prorektorem kierował pracami Senackiej Komisji ds. Budżetu i Finansów oraz Rektorskiej Komisji Statutowej. Od 1.09.2015 r. - do chwili obecnej jest kierownikiem Zakładu Fizyki Teoretycznej na Wydziale Fizyki i Astronomii Uniwersytetu Zielonogórskiego. Posiada następujące odznaczenia państwowe: Złoty Krzyż Zasługi (nadany 16.08.1999 r.) oraz Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (nadany 29.09.2011 r.).

Profesor Urbanowski posiada bogate doświadczenie dydaktyczne – od początku pracy w Zielonej Górze specjalizował się w wykładach kursowych dla studentów fizyki (mechanika teoretyczna i relatywistyczna, mechanika kwantowa, podstawy fizyki kwantowej), a dopiero od kilku lat zamiast nich prowadzi wykłady z przedmiotów bardziej matematycznych. Wypromował kilkadziesiąt prac magisterskich. Pełnił funkcję promotora w trzech zakończonych pomyślnie przewodach doktorskich. Recenzował cztery prace doktorskie zakończone pozytywną obroną i był recenzentem w zakończonym pozytywnym wynikiem postępowaniu w sprawie nadania stopnia naukowego doktora habilitowanego nauk fizycznych.

W czasie pracy na WSP TK Profesor Urbanowski odbył liczne staże naukowe w innych ośrodkach uniwersyteckich: w Instytucie Fizyki Teoretycznej Uniwersytetu Wrocławskiego – rok 1981/82, w Rosji - Katedra Fizyki Wysokich Energii i Cząstek Elementarnych, Uniwersytet Sankt-Petersburgski - lata 1985/86 – 1986/87, i kilkukrotnie później w tej samej katedrze, aż do obrony jego rozprawy habilitacyjnej w 1993 r.

Profesor Urbanowski opublikował kilkadziesiąt prac w recenzowanych czasopismach o zasięgu międzynarodowym (w tym: jedną monografię oraz jeden rozdział w monografii, jedną pracę w języku rosyjskim i 17 prac w recenzowanych materiałach konferencyjnych), a ponadto 4 prace w języku polskim. Znakomita większość tych publikacji ukazała się w czasopismach będących w wykazach takich baz jak Web of Sciences oraz Scopus. Jego prace były m. in. publikowane w Physical Review A, Physical Review Letteres, Physics Letters A i B, The European Physical Journal C, i w innych znaczących czasopismach. Wyniki swoich badań referował na 17 konferencjach międzynarodowych (m. in. we Francji, Ukrainie, Rosji, Grecji, we Włoszech - w tym również jako „invited speaker”), a referaty te zostały opublikowane w recenzowanych zbiorach prac po konferencyjnych. Profesor Urbanowski jest wielokrotnym laureatem nagród rektora za osiągnięcia naukowe zarówno jako pracownik Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Zielonej Górze jak i później jako pracownik Uniwersytetu Zielonogórskiego. Profesor Urbanowski był organizatorem (a później dyrektorem) konferencji naukowych Workshop on Current Problems in Physics: Zielona Góra-Lviv (w 2009 r. oraz w 2015 r.). Był autorem recenzji dla takich czasopism jak: Journal of Physics A: Mathematical and Theoretical, EuroPhysics Letters (EPL), The European Physical Journal D oraz C. Jest stałym recenzentem Mathematical Review, a także pełnił funkcję edytora gościnnego (“guest editor”) numerów specjalnych w czasopismach: Advances in High Energy Physics oraz Symmetry).

Zainteresowania naukowe Profesora Urbanowskiego to rozmaite zastosowania mechaniki kwantowej. Na samym początku swojej kariery naukowej prowadził badania równań ewolucji czasowej w wyróżnionej podprzestrzeni stanów i ich zastosowania w kwantowej teorii stanów nietrwałych. Później badał zastosowanie tych równań do opisu własności takich układów cząstek elementarnych jak pary neutralny mezon K i antymezon K (i im podobne), a w szczególności do opisu łamania tzw. symetrii CP przy zachowanej symetrii CPT – odkrył tu, że w przypadku naruszonej symetrii CP i jednocześnie zachowanej symetrii CPT, wbrew powszechnie przyjmowanej tezie, masy neutralnego kaonu i jego antycząstki (antykaonu) nie mogą być równe. W tym czasie zajmował się także problematyką pomiarów w teorii kwantowej (kilka jego publikacji opisywało modele pomiaru kwantowego). Badał też prawo rozpadu cząstek nietrwałych poruszających się z prędkościami relatywistycznymi (zbliżonymi do prędkości światła) i odkrył, że w takim przypadku standardowe wzory na dylatację czasu nie stosują się do prawa rozpadu. Kolejne badania profesora Urbanowskiego to badanie zachowania się cząstek nietrwałych w czasach bardzo odległych od momentu utworzenia tych cząstek. Tu Profesor Urbanowski odkrył, że szybkość rozpadu takich cząstek zawsze dąży do zera gdy czas wydłuża się do nieskończoności, a ich energia dąży do minimalnej energii w danym układzie. W kolejnych latach Profesor Urbanowski zauważył, że własności te mogą pomóc wyjaśnić tzw. „problem stałej kosmologicznej” oraz własności ciemnej energii jako energii próżni przy założeniu, że próżnia naszego Wszechświata jest tzw. „fałszywą próżnią” (nietrwałą). W kolejnych latach badał zakres stosowalności kwantowej zasady nieoznaczoności (znanej jako zasada nieoznaczoności Heisenberga), a w szczególności zasady nieoznaczoności czas-energia. Ostatnie publikacje Profesora Urbanowskiego to powrót do badania pewnych problemów kosmologicznych spowodowanych odkryciem tzw. bozonu Higgsa i wyznaczeniem jego masy. Okazuje się, że zgodnie ze Standarowym Modelem cząstek elementarnych masa bozonu Higga, którą wyznaczono w wyniku pomiarów, ma wartość powodującą niestabilność próżni, a więc i próżni w naszym Wszechświecie. Pojawia się więc pytanie: jeśli próżnia jest taka jaką przewiduje teoria to dlaczego nasz Wszechświat jeszcze nie rozpadł się? Ostatnie publikacje Profesora Urbanowskiego to właśnie próba odpowiedzi na to pytanie.