Z głębokim smutkiem przyjęliśmy wiadomość, że w dniu 5 stycznia 2021 zmarł profesor Zbigniew Bać, wybitny polski uczony i architekt, jeden z twórców architektury na Uniwersytecie Zielonogórskim – człowiek, który swoją charyzmą i siłą charakteru nadał kształt raczkującemu jeszcze kierunkowi. Profesor Bać był od 2010 roku pracownikiem, najpierw Wydziału Inżynierii Lądowej i Środowiska, kierując od 2013 roku Katedrą Architektury i Urbanistyki. W 2014 roku właśnie dzięki Jego staraniom wydział zmienił nazwę na Wydział Budownictwa, Architektury i Inżynierii Środowiska.  
Architekt przez wielkie A, nauczyciel akademicki, wychowawca wielu pokoleń studentów architektury, promotor prac dyplomowych i doktorskich, odszedł w roku swojego, jubileuszu 90-lecia.

 

Ostatne pożegnanie prof. Zbigniewa Bacia odbędzie się w środę, 13.01.2021, we Wrocławiu, na cmentarzu przy ul. Bujwida. Kondukt żałobny wyruszy spod wejścia głównego. Ponieważ ceremonia odbywa się na wolnym powietrzu nie obowiązuje ograniczenie liczby uczestników.

Osoby, które nie mogą przyjechać ze względu na okoliczności, a chciałyby pożegnać Profesora – mogą uczestniczyć w spotkaniu on-line w piątek, 15.01.2021 o godzinie 18.00 (link do spotkania: https://pwr-edu.zoom.us/j/3843450972?pwd=RlNyRWQvbjdlNHFDZmZhVTEvZytRZz09). 
Spotkanie jest otwarte dla wszystkich.

Obchody Jubileuszu i konferencja Habitaty odbędą się w jeszcze nie ustalonym terminie – w formie dopasowanej do okoliczności. Informacje zostaną podane w późniejszym terminie. Przez ostatni rok prof. Bać pracował nad nową formą/formułą Habitatów XXI wieku i pozostawił swego rodzaju habitatowy testament oraz świetne rysunki odręczne.

 

 

 

PROFESOR ZBIGNIEW BAĆ  (1930-2021)

Profesor, choć pochodził z Rzeszowa, to prawie całe swoje zawodowe życie związał z Wrocławiem, gdzie w 1956 roku ukończył architekturę na Politechnice Wrocławskiej. Tu również stworzył dzieło, z którego był chyba najbardziej dumny – dom atrialny, w którym mieszkał, pracował i tworzył dzieła intelektualne do końca swojego życia. Pracę doktorską obronił w roku, 1967 a w 1992 roku został mu nadany tytuł profesora.

Przez lata był związany zawodowo z Wydziałem Architektury Politechniki Wrocławskiej, gdzie pełnił funkcję kierownika Zakładu Projektowania Architektury Mieszkaniowej. Był również dziekanem Wydziału Architektury Wyższej Szkoły Ekologii i Zarządzania w Warszawie. W latach 1980-1983 wykładał na Uniwersytecie w Mosulu (Irak), a przez ostatnich 10 lat związany z Uniwersytetem Zielonogórskim.

Profesor Zbigniew Bać należał do nielicznych w kraju specjalistów i badaczy w dziedzinie interdyscyplinarnego projektowania i ochrony środowiska mieszkaniowego, co najlepiej odzwierciedla jego ciągłe dążenie do poprawy wszelkich jego patologii. „Dlaczego jest tak, jak jest?” – tym retorycznym pytaniem motywował swoich studentów do ciągłych poszukiwań.

Był autorem 45 prac naukowych opublikowanych w wydawnictwach profesjonalnych, a także jako materiały konferencyjne, studialne - krajowe i zagraniczne, autorem i współautorem 180 opracowań projektowych, (także poza granicami Polski), w tym 40 konkursowych. Przy wielu z nich współpracował z żoną, Elżbietą Król-Bać. Prof. Z. Bać wraz z zespołem, uzyskał między innymi I. nagrodę za projekt Opery i Teatru Narodowego w Nowym Sadzie (była Jugosławia, dziś Serbia). Otrzymał także specjalne wyróżnienie w Japonii za projekt „Prefabrykowanego domu mieszkalnego przyszłości". W sumie nagrody i wyróżnienia uzyskało 35 jego projektów, 60 zrealizowano.  Jego prace przyczyniły się do rozwoju Polskiej Szkoły Architektury, wzrostu jej znaczenia w kraju i za granicą. Przez lata prowadził działalność twórczą w Pracowni Studyjno-Projektowej „Habitat".

Za dokonania naukowe, dydaktyczne i organizacyjne otrzymał wiele nagród przyznanych przez Senat, JM Rektora, Dziekana oraz Dyrektora Instytutu Architektury i Urbanistyki Politechniki Wrocławskiej. Z rąk JM Rektora Uniwersytetu Zielonogórskiego profesor Z. Bać odebrał nagrody I stopnia za całokształt dorobku (2016) oraz nagrodę zespołową II stopnia za osiągnięcia dydaktyczne (2017). Za wybitne osiągnięcia w projektowaniu architektonicznym otrzymał nagrodę III stopnia Komitetu Architektury i Urbanistyki (1969).

Prof. Z. Bać został odznaczony: Złotym Krzyżem Zasługi (1976), Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1987), Medalem Edukacji Narodowej (2002), Medalem i Złotą Odznaką Politechniki Krakowskiej (2005). W 2014 r. za wybitne zasługi na rzecz ochrony ładu przestrzennego i rozwoju architektury został odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Bronisława Komorowskiego. Miał status Twórcy nadany przez Ministra Kultury i Sztuki (1980).

Swoim studentom pokazywał Świat. Był uczestnikiem i organizatorem wielu studialnych staży zagranicznych i konferencji: w Japonii MISAWA HOMES (1986), Niemczech - studium szkół (1990), Anglii (2001), Kanadzie, USA, Iraku, Syrii, Jordanii, Turcji, Grecji, Czechosłowacji, Finlandii, Szwecji, Danii, Włoszech, Austrii, Belgii, byłej Jugosławii, Francji, Hiszpanii i Rosji, Norwegii, Holandii, Izraelu i wielu innych.

Wypromował przeszło 250 prac dyplomowych (w tym 15 na Uniwersytecie w Mosulu), był promotorem 16 dysertacji doktorskich, recenzentem 21 doktoratów, autorem 12 recenzji habilitacyjnych, 15 recenzji o nadanie tytułu profesora, 22 recenzji wydawniczych. Miał także zaszczyt opracować recenzje do nominacji na doktora honoris causa dla Profesora Jaime Lernera, Gubernatora Stanu Parana w Brazylii oraz dla Profesora Waltera Henna, niemieckiego uczonego i architekta (tytuły przyznano na Politechnice Krakowskiej), a także Profesora Stanisława Liszewskiego (tytuł nadano na Politechnice Łódzkiej).

Równolegle z pracą naukową i dydaktyczną profesor Zbigniew Bać poświęcił się działalności organizacyjnej na swoim Wydziale, w komisjach i komitetach naukowych oraz w organizacjach zawodowych. Od 2005 roku pełnił funkcję Przewodniczącego Komitetu Architektury i Urbanistyki Polskiej Akademii Nauk. Był członkiem Serbskiej Akademii Architektury. Należał do Stowarzyszenia Architektów Polskich oraz do zawodowej Izby Architektów.

Profesor Bać stworzył HABITATY. Był redaktorem rocznika oraz twórcą i organizatorem Szkoły Naukowej „HABITAT". HABITAT jako nurt odnowy powstał we Wrocławiu (1984) i był próbą przeciwstawienia się niedoskonałościom programowym i ideowym osiedli wybudowanych w latach 60, 70 i 80; protestem przeciwko „uracjonalnianiu współczesnych fikcji", jakim w jego przekonaniu było projektowanie i wykonanie zespołów mieszkaniowych z wielkiej płyty. Pierwsze Seminarium HABITAT'85 określiło założenia ideowe dotyczące samej istoty HABITATU, czyli kreowania przestrzeni do życia człowieka, zapewniającej mu najkorzystniejsze warunki wszechstronnego rozwoju. W 2018 roku zorganizował jubileuszową, bo podsumowującą 30-letnią historię wydawnictw monograficznych międzynarodową konferencję „Habitat Theory – Contemporary Context”.

W roku 2013 w budynku dawnej „Polskiej Wełny” w Zielonej Górze została zorganizowana wystawa twórczości Profesora pt: ”Habitaty – nasze miejsca na ziemi – wiedza, wyobraźnia, sztuka, materia. Działalność projektowa i naukowa prof. Zbigniewa Bacia. Wystawa połączona była z  autorskimi wykładami Profesora oraz z rozbudowanym programem edukacyjnym dedykowanym studentom, uczniom oraz mieszkańcom Zielonej Góry oraz regionu lubuskiego.

Profesor Zbigniew Bać dbał o działalność naukową, rozwój kadry oraz poziom kształcenia kierunku architektura na Uniwersytecie Zielonogórskim. Swoją wiedzę przekazywał studentom w Zielonej Górze z zaangażowaniem prowadząc wykłady dla wszystkich roczników. Przez lata organizował Letnie oraz Jesienne Szkoły Architektury dające sposobność praktycznego zastosowania wiedzy nabywanej podczas studiów, uwrażliwiające na potrzeby drugiego człowieka i dające ogromny zastrzyk pozytywnej energii na kolejne lata twórczej pracy.

Badania i prace zespołu pod kierunkiem Profesora miały na celu poznanie architektury i urbanistyki, a także ukazanie dziedzictwa kulturowego oraz charakterystycznych cech ziemi lubuskiej. Intencją tych badań była ochrona krajobrazu kulturowego, poprzez wskazanie kierunków ochrony i rozwoju przestrzennego oraz kształtowania nowej zabudowy. Różnorodny zakres tematyki badań naukowych w wielu tematach był ściśle powiązany z procesem kształcenia. Głównym kierunkiem działalności naukowo-badawczej realizowanym pod kierownictwem Profesora w Katedrze AIU WBAiIŚ UZ w latach 2013-2016 była: Humanizacja środowiska miejskiego na wybranych przykładach województwa lubuskiego oraz miasta Zielona Góra. Zgodnie z ideą Profesora humanizacja przestrzeni była działaniem zintegrowanym, nie tylko przestrzennym, ale także społecznym i kulturowym. W 2016 roku Profesor Bać na wystawie pt. „Nasza wielka Zielona Góra – wizje rozwoju - Centrum Kongresowe oraz Kompleks Dworcowy” prezentował także wybrane opracowania zrealizowane ze studentami kierunku architektura UZ w Centrum Nauki Keplera i Centrum Przyrodniczym w Zielonej Górze.

Z inicjatywy profesora Zbigniewa Bacia we współpracy  zespołu pracowników Katedry AIU powołano Galerię Architektury i Sztuki Uniwersytetu Zielonogórskiego działającą na Wydziale Budownictwa, Architektury i Inżynierii Środowiska UZ od 2016 roku. Wśród wystaw znalazły się także te związane z prezentacją wyników warsztatów badawczych realizowanych pod kierunkiem Profesora dotyczących problematyki przestrzennej centrum miasta Zielona Góra „Pasaż Zielonogórski”, „Koncepcja aktywizacji przestrzenno-gospodarczej regionu lubuskiego z miastem Zielona Góra”

Uwaga Profesora Bacia była skierowana na problematykę socjalną mieszkańców ziemi lubuskiej. Profesor był głównym projektantem  oraz inicjatorem budowy eksperymentalnego habitatu dla osób starszych, samotnych matek oraz osób wykluczonych  w miejscowości Krzywa k. Nowogrodu Bobrzańskiego we współpracy z Fundacją Samopomocy „Arka” z Zielonej Góry. Realizacja eksperymentalnego zespołu budynków w zabudowie atrialnej „BAĆ-ARKA” była celem projektu naukowo-badawczego pt. „Proekologiczny, doświadczalny zespół zabudowy atrialnej”. Roboty budowlane były prowadzone ze studentami kierunku architektura UZ i z Kołem Naukowym „Architektura w Przestrzeni Zrównoważonej” w ramach studenckich Letnich i Jesiennych Szkół Architektury w latach 2015-2016.

Profesor Bać współtworzył cykliczne ogólnopolskie konferencje naukowe i wyjazdy naukowo-studialne do krajów Skandynawskich, Włoch, Niemiec i Holandii, m.in.: "Natura - Technologia - Kultura, Zrównoważone Środowisko Życia”, (2015), „Habitat XXI w. - zrównoważona integracja kultur i eko - rozwój" (2016). Konferencje zostały organizowane pod auspicjami KAIU PAN, WBiA (obecnie WA) ZUT w Szczecinie i Katedry AIU WBAiIŚ UZ

Profesor Zbigniew Bać był redaktorem naczelnym Wydawnictwa Katedry Architektury i Urbanistyki koncentrującego się na prezentacji osiągnięć dydaktycznych, naukowo-badawczych oraz organizacyjnych Katedry w latach 2014-2015.

Profesor Zbigniew Bać, już za życia stając się legendą, imponował niebywałą erudycją, pamięcią i przenikliwym umysłem. Był niezwykle wymagający dla siebie, zdyscyplinowany w myśleniu i dyskusji. Potrafił identyfikować i nazywać wspólne cele, a także budować zespoły, aby je osiągnąć. Do ostatniego dnia aktywny zawodowo, energiczny i młody duchem - nie zgadzał się na przeciętność i obniżanie standardów. Swoją wewnętrzną siłę przekazywał innym motywując do myślenia i działania. Obdarzony niezwykłym poczuciem humoru i wielką życzliwością dla ludzi posiadał umiejętność nawiązywania kontaktu z każdym człowiekiem niezależnie od jego poglądów, wykształcenia czy pozycji społecznej. Z wielkim bólem i żalem żegnamy naszego Przyjaciela, wybitnego pracownika nauki, patriotę i dobrego Człowieka.