Uczestnicy polsko-niemieckiego seminarium podsumowującego realizację projektu dotyczącego systemu monitorowania powietrza w miastach: Zielona Góra i Cottbus; fot. K. Adamczewski

Polsko-niemieckie seminarium podsumowujące realizację projektu dotyczącego systemu monitorowania powietrza w miastach: Zielona Góra i Cottbus, finansowanego z programu Interreg, Funduszu Euroregionu Sprewa – Nysa – Bóbr, odbyło się 19 września 2022 r. w Parku Naukowo-Technologicznym Uniwersytetu Zielonogórskiego. Podczas spotkania przedstawiono wyniki prowadzonych w ramach realizacji projektu badań oraz wypracowanych rekomendacji dla systemu monitorowania jakości powietrza w mieście Zielona Góra i Cottbus.

W seminarium uczestniczyli między innymi przedstawiciele miast Zielona Góra i Cottbus, Prorektor ds. Nauki i Współpracy z Zagranicą – prof. Marcin Mrugalski, Prorektor ds. współpracy z gospodarką, prof. Maria Mrówczyńska, prezes Konwentu Euroregionu "Sprewa-Nysa-Bóbr" Gubin - Czesław Fiedorowicz, dyrektor Euroregionu Guben - Carsten Jacob, pracownicy naukowi Lidera projektu - Uniwersytetu Zielonogórskiego i Partnera - BTU Cottbus, władze MZK Zielona Góra i Cottbus, dyrektor Lumel SA.  Spotkanie miało charakter hybrydowy. - Cieszę się, że obydwa uniwersytety współpracują ze sobą. Miasta wspierają tę współpracę, a także składanie wniosków przez uczelnie. Dzisiaj omawiamy pierwsze wyniki projektu i jesteśmy optymistycznie nastawieni, szczególnie do tego, aby te wyniki wykorzystać w kolejnym, dużym projekcie, którego celem będzie przede wszystkim poprawa jakości życia naszych mieszkańców w obu miastach. – powiedziała Christina Neumann ze Stadtverwaltung Cottbus Büro Oberbürgermeister.

Rekomendacje dla systemu monitorowania jakości powietrza w mieście Zielona Góra i Cottbus to projekt pilotażowy, który polegał na monitorowaniu zanieczyszczeń powietrza w obydwu miastach przez mobilne czujniki zamontowane na autobusach MZK. Były to specjalnie zaprojektowane i wykonane na potrzeby realizacji projektu zestawy developerskie czujników temperatury, wilgotności, CO2, O3, NO, H2S, PM1, PM2.5, PM4, PM10 i SO2. Zestawy były też wyposażone w GPS i kartę pamięci, a zakupiono je od zielonogórskiego przedsiębiorstwa LUMEL S.A. Badania prowadzono od połowy maja do końca lipca br. – Dzięki temu zbudowaliśmy dynamiczną mapę zanieczyszczeń, czyli najpierw dzięki gęstości pomiarów mogliśmy wybrać obszar, z którego pozyskaliśmy dane, a następnie oznaczyliśmy zanieczyszczenia, które się pojawiały. Rezultaty naszych badań wskazują na ogromną przewagę mobilnych pomiarów nad pomiarami stacjonarnymi, ponieważ mogliśmy zebrać zdecydowanie więcej danych. My w tym projekcie mieliśmy tylko jeden czujnik w jednym autobusie w każdym mieście, więc teraz wyobraźmy sobie rozwój takiej sieci. Jeżeli to będzie coraz więcej autobusów wyposażonych w czujniki, to trasy autobusowe będą się przecinać, ta mapa będzie się zagęszczać danymi i uzyskamy dla naszych miast: Zielonej Góry i Cottbus mapę, gdzie, jakiego dnia, a nawet o której godzinie powietrze jest najbardziej lub najmniej zanieczyszczone. – powiedziała prof. Justyna Patalas-Maliszewska – kierownik projektu z ramienia Uniwersytetu Zielonogórskiego.

Jak podkreśliła prof. Patalas-Maliszewska był to projekt pilotażowy, a teraz naukowcy z UZ i BTU pracują nad przygotowaniem stacjonarno-mobilnego systemu pomiarów, gdzie konieczne są prace koncepcyjne nad technicznymi możliwościami zbierania danych, nad wykorzystaniem zaawansowanych technologii przemysłowych takich jak np. przemysłowy internet rzeczy, aby te dane były zbierane w czasie rzeczywistym i żeby rezultaty były dostępne dla mieszkańców miast ZG i Cottbus. Projekt koncepcyjnie jest już bardzo zaawansowany, a naukowcy czekają na odpowiedni konkurs, aby pozyskać finansowanie. - Mamy nadzieję, że w INTERREGu wkrótce zostaną ogłoszone nowe konkursy. Nasza Uczelnia przygotowała trzy wnioski projektowe wspólnie z BTU Cottbus. A jeżeli będą fundusze, to będą prowadzone dalsze badania, nie tylko w obszarze zanieczyszczeń powietrza, ale też elektromobilności i bioróżnorodności. – powiedział prof. Marcin Mrugalski, prorektor ds. nauki i współpracy z zagranicą Uniwersytetu Zielonogórskiego.

Wyniki badań dotyczących pomiaru jakości powietrza na wybranych trasach w Cottbus i Zielona Góra zaprezentowali dr inż. Grzegorz Pająk z Uniwersytetu Zielonogórskiego i Dr inż. Duc Tran z Brandenburgische Technische Universität Cottbus-Senftenberg. Natomiast koncepcję systemu umożliwiającego minimalizację poziomu zanieczyszczeń w dedykowanych obszarach miast Zielona Góra i Cottbus przedstawiła prof. Justyna Patalas-Maliszewska. Podczas seminarium prof. Marcin Witczak omówił infrastrukturę techniczno-informatyczną dla stacjonarno-mobilnego systemu monitorowania jakości powietrza i predykcji poziomu zrównoważonego rozwoju miast Zielona Góra i Cottbus, a prof. Sławomir Kłos z UZ zaprezentował koncepcję pomiaru poziomu zrównoważonego rozwoju w obydwu miastach. W podsumowaniu podkreślono, że w wyniki projektu jednoznacznie wskazują na ważność i konieczność prowadzenia pogłębionych prac w obszarze monitorowania jakości powietrza i predykcji poziomu zrównoważonego rozwoju miast Zielona Góra i Cottbus przy współpracy wszystkich zaangażowanych partnerów.