2 października 2020 r.

Montaż Wielkiego Zderzacza Hadronów. Fot. Stock.

Polsko-rosyjski zespół naukowy wyliczył, jak uzyskać jądra superciężkich pierwiastków. O tym fakcie – my laicy – dowiedzieliśmy się dzięki portalowi  http://www.kopalniawiedzy.pl . W informacji autorstwa Mariusza Błońskiego czytamy: Obliczenia wykonane przez polskich naukowców we współpracy z grupą uczonych z Dubnej (Rosja) pozwalają przewidywać z niedostępną dotąd dokładnością szanse wytworzenia nowych izotopów pierwiastków superciężkich. W pracy opublikowanej w prestiżowym czasopiśmie Physics Letters B zaprezentowali oni najbardziej obiecujące kanały produkcji szerokiej gamy izotopów o liczbie atomowej od 112 do 118 w różnych konfiguracjach zderzeń jądrowych prowadzących do ich powstania. Przewidywania wydają się być wiarygodne, jako że potwierdzają je ze znakomitą zgodnością dane eksperymentalne dostępne dla procesów już przebadanych.
 

Wspomniani polscy naukowcy to prof. Michał Kowal, kierownik Zakładu Fizyki Teoretycznej Narodowego Centrum Badań Jądrowych i dr Piotr Jachimowicz z Uniwersytetu Zielonogórskiego.


O komentarz poprosiliśmy dr Piotra Jachimowicza z Instytutu Fizyki Uniwersytetu Zielonogórskiego. Powiedział on:


- Porównując wczesne wersje Tablicy Mendelejewa z tą obecną, można zauważyć bardzo istotne różnice. Dotyczy to zwłaszcza jej „dolnych partii”, w których od czasu do czasu pojawiały się i nadal pojawiają zapełnione pola – czyli nowe pierwiastki. W 2016 r. oficjalnie nazwane przez IUPAC (tj. Międzynarodową Unię Chemii Czystej i Stosowanej) i wpisane tam pierwiastki charakteryzujące się liczbami protonów: Z=113, 115, 117, 118, tj. odpowiednio: nihon, moskow, tenes oraz oganeson, całkowicie zapełniły jej ostatni „wiersz”. Nie oznacza to jednak, że na tym kończy się układ okresowy, gdyż jego dalsze próby poszerzania w stronę coraz to większych liczb Z ciągle trwają. Dodatkowo, nieustannie tworzone są także coraz to nowsze izotopy już istniejących pierwiastków, (tj. różniące się między sobą liczbą neutronów N). 
 

Wspomniane pierwiastki, jak i ich izotopy wytwarzane są sztucznie w zaledwie kilku wyspecjalizowanych laboratoriach na świecie. Ich produkcja jest niezwykle pracochłonna, skomplikowana, a tym samym kosztowna. W ogólności polega ona na zderzaniu ze sobą (w ściśle określonych warunkach) dwóch jąder atomowych w nadziei uzyskania w wyniku ich połączenia pożądanego: pierwiastka, izotopu o odpowiednich liczbach: Z, N. Takie eksperymenty wymagają nie tylko ogromnego zaplecza technologicznego, ale także silnego wsparcia ze strony teoretycznej, tj. szczegółowych przewidywań dotyczących tego co i w jakich warunkach należy ze sobą zderzyć, aby zaistniała możliwie duża szansa wytworzenia poszukiwanego układu Z, N.
 

Zespół pięciu naukowców: z Dubnej (Rosja) i Polski (prof. Michał Kowal z NCBJ w Warszawie oraz dr Piotr Jachimowicz z Wydziału Fizyki i Astronomii Uniwersytetu Zielonogórskiego), zaprezentował w swojej najnowszej pracy w Physics Letters B rezultaty takich przewidywań, dotyczących m.in. sposobu produkcji nowych nie wytworzonych dotąd izotopów z obszaru „samego końca” Tablicy Mendelejewa. Ponadto, przedstawione tam rezultaty w obszarze znanym eksperymentalnie wykazały bardzo dobrą zgodność z wynikami już przeprowadzonych doświadczeń. Wydaje się więc, że zawarte tam obliczenia mogą być dobrym i rzetelnym ukierunkowaniem dla przyszłych planowanych prób produkcji nowych nieznanych pierwiastków i ich izotopów, a więc istotnym wsparciem dla ośrodków zajmujących się ich wytwarzaniem.

Serdecznie gratulujemy osiągnięcia.